Dit sijn de Costuijmen, Usantien ende Landtrechten der Vrijheijt ende Dingh-bancke van Hilvarenbeeck soo ende ghelijck deselve op ten 20 dagh der maent van Junij anno 1570 bij den Schouteth, Schepenen, ende Raetsmannen der voorschreven Vrijheijdt sijn overgeschreven ende gesonden aenden Souverainen Rade van Brabandt, ende wederom vernieuwt bij Schoutheth en Schepenen ende Raetsmannen der Vrijheijdt van Hilvarenbeeck voorschreven Heerlijckheden van Tilborch, Gestel, ende Dingh-bancke van Oijstel ende Middel-Beerse, op ten sesthienden November anno xvi ende seven, ende alsoo te Hove overgesonden.
Soo wanneer man ende wijf inne wettighen houwelijck vergadert sijn, mach den man, soo haest als den houwelijck gheconsenteert is, allen sijn huijsvrouwe goederen vercoopen, vertieren, versetten, veralieneren, belasten oft beswaeren sonder consent ende wille der selver sijne huijsvrouwe, bij alsoo verre den man t'selve belieft.
Soo wanneer man ende wijf inne houwelijck wettelijck versaemt bij malcanderen verwecken wettighe geboorten, ende d'eene van hen beijden afflijvigh worden, achterlatende sekere haeffelijcke ende erffelijcke goede daer wesende, ten tijde van den eersten afflijvighen comende oft vercreghen wesende verstorven sijn aengaende die erffelijckheijdt tot hender beijder wettighen kinderen, waer af die selve kinderen ofte hunne momboiren in hennen naeme den lestlevende hennen vader ofte moeder die eene hellicht vande goederen sullen moghen afdeijlen ende daer mede doen hennen eijghen vrijen wille, ende d'ander hellicht vanden goederen voorschreven, sal die langhstlevende inne tochten moghen blijven besitten sijnen leven langh ghedurende, behoudelijck dat die langhstlevende met sijnder hellichte van den haeffelijcke goeden magh doen sijnen vrijen eijghen wille, mits betaelende de hellicht vande schulden, ende oft ghebeurde dat die lancxt-levende eenighe haeffelijcke ende erffelijcke goeden vercreghen bij coope oft anderssints daer mede mach die lancxt-levende doen sijnen eijgen vrijen wille, ende oft ghebeurde dat die lancxt-levende eenige goederen ghemaeckt, ghegheven oft ghelegateert worde, ofte anderssints aen bestorven waeren die lancxt-levende van sijne kinderen afghedeijlt sijnde ofte niet, soo mach nochtans de selven lancxt-levende daer mede doen sijnen eijghen vrijen wille en believen.
Soo wanneer het bedde tusschen man ende wijf is ghescheijden, ende die lancxt-levende van sijn voor kinderen afghedeijlt sijnde, hem veranderden met wettighen houwelijck te doene, ende oock naekinderen ende sekere haeffelijcke ende erffelijcke goederen vercreghe, soo en sijn de kinderen vanden eersten bedde totten goederen van den naebedde niet gherecht maer vallen met vollen recht op den naerkinderen.
Ende soo wanneer eenighe kijnderen vanden eersten bedde afflijvigh worden, sonder wettighe gheboorten achter te laten, ende achterlatende sekere haeffelijcke ende erffelijcke goeden, dat die selve goeden versterven ende vervallen op die geheele broeders ende susters vanden eersten bedde, ende niet op het naer bedde.
Insghelijcx soo wanneer broeders ende susters vanden naer-bedde sterven, sonder wettighe geboorten achter te laten, achterlatende haeffelijcke ende erffelijcke goeden, dat die goeden vervallen ende versterven op die gheheele broeders ende susters vanden naerbedde, ende niet op den voorbedde.
Ende soo wanneer het bedde van wettigh man ende wijf gherackt te scheijden, achterlatende wettighe kinderen ende oock diversche goeden soo haeffelijck als erffelijck, ende het ghebeurt dat naer het scheijden vanden selven bedde eenighe van hunne beijden wettighe kinderen comen te sterven, dat alsdan allen de goederen vanden selven ghestorven kinderen met vollen recht versterven ende succederen op de gheheele broeders ende susters in den leven sijnde, met seclusie vanden lancxt-levende, t'zij vader ofte moeder.
Item soo wanneer het ghebeurt dat naer het scheijden vanden bedde van wettigh man ende wijf, achterlatende wettighe kinderen, ende oock diversche goederen, soo haeffelijcke als erffelijcke, ende het ghebeurt, dat allen de selve kinderen comen te sterven, dat alsdan allen de goederen vanden selven ghestorven kinderen met vollen recht versterven ende succederen opden lancxt-levende t'zij vader ofte moeder, ende niet op broeders ende susters kijnderen.
Item alle erffgoederen, renten, chijnsen oft pachten comende oft verstervende van besijden van broeders ende susters kint ofte kinderen succederen ende versterven op die wettighe naeste erfghenamen van bloedts weghen in deser menscheijt wesende ofte levende, ende het kint en representeert niet die plaetse van sijnen vader ofte moeder maer wort daer inne die oom ofte moeije, soo verre die inden leven is sijns broeders ofte susters kint oft kinderen gheprefereert, ten zij bij testamente, instrumenten, Schepenen brieven ofte ander authentijcque bescheet ter contrarie te vorens waer ghemaeckt,
Soo wanneer man ende wijf inne wettighen houwelijck vergadert sijn, ende bij malcanderen verwecken wettighe kinderen, ende eenighe vanden selven hunnen kinderen worden aflijvigh bij den leven van hunne vader ende moeder achterlatende naer hen oock wettighe kinderen dat naer den doode van vader ende moeder, ofte grootvaeder oft grootmoeder allen henne haeffelijcke ende erffelijcke goederen die sij achterlaeten sullen, also wel met vollen recht versterven ende vervallen op henne wettighe kinderen ende kintskinderen inder plaetse van henne vader ofte moeder als op henne ander wettighe kinderen, ende dat inde rechte linie descenderende van vaeder ende moeder, die doode handt deijlt metter levender.
Item natuerlijcke ende bastaerden kinderen en moghen in gheenderhande goederen mede deijlen, ende en hebben anders niet dan dat hunluijden in puerder aelmoesse ende om Godts wille ghegheven ofte beset wort, bij testamente ofte anderssints.
Soo wanneer vader ende moeder t'samen ofte elck besondere eenighe van hender beijden kinderen tot wettighen houwelijck bestaden, ende sekere haeffelijck ende erffelijck goederen daer mede gheven, dat naer de aflijvigheijt van vader ende moeder die ghehouden bestade kinderen inde erfdeijlinghe sullen schuldigh sijn wederomme in te brenghen eens (sonder jaerlijcksche renten profijten ofte pachten verbonden, ende verobligeert te sijne, daer af in te brenghen) alles gheens sij voor ghehadt ende ontfanghen hebben, ofte inder erffelijckheijt soo langhe stille te staen tot dat die anderen kinderen eens sonder jaerlijckx prouffijt die weerde daer teghens ghehadt sullen hebben, ten ware anders inne Schepenen brieven, instrumenten ofte testamenten ghemaeckt ende gheordonneert.
Item man ende wijff stande hunder beijde houwelijck, en moghen d'eene sonder d'andere volcomen consent ende wille, egheen testament ende uijttersten wille maken ofte verclaren dat van weerden ghehouden soude moghen worden.
Soo wanneer ijemant eenen anderen een erffenisse ofte sekere goeden wil lossen uijt naederschappe, die behoort ende is schuldigh den vercoopere vanden goeden naerder van bloede te sijn, dan die coopere, ende dien los doen goets tijts binnen s'jaers, sonder arch, ofte list, met sijnen eijghen penningh tot sijns selfs behoef, ende niemanden anders, ende is daer-en-boven schuldigh de coopere te restitueren allen t'ghene hij ter saecken vanden selven goederen ghedaen ende uijtghegheven heeft, mitsgaders den coopere van allen gheloften ende van alles te houden vrij, costeloos ende schadeloos, ende voorts van alle t'indemneren ende den naerderman moet ten versoecke des coopers bij eede verclaeren.
Transcriptie door Michiel Knobbaert, bij het professie-huijs der Societeijt Jesu, in S. Peeter, 1682, uit Generale costumen van den lande ende Herthoghdomme van Brabrandt, door J. B. Christijn.